وکیل یار اصول فقه (صیادی)

.

 

فهرست

وضع الفاظ
ارکان وضع
دلالت ، دال ، مدلول

کاربرد«وضع» در قوانین موضوعه

اقسام دلالت
دلالت عقلی یا ذاتی
دلالت طبعی یا طبیعی

کاربرد((دلالت طبعی یا طبیعی)) در قوانین موضوعه

دلالت وضعی

کاربرد دلالت وضعی در قوانین موضوعه

اقسام دلالت وضعی
دلالت وضعی غیر لفظی
دلالت وضعی لفظی
انواع دلالت وضعی لفظی( یا اقسام دلالت لفظ بر معنا )
دلالت مطابقی(مطابقه)
کاربرد دلالت مطابقی در قوانین موضوعه
دلالت تضمنی(تضمن)

کاربرد((دلالت تضمنی)) در قوانین موضوعه

دلالت التزامی

کاربرد دلالت التزامی در قوانین موضوعه

اقسام وضع به اعتبار قرار گرفتن و قرار دادن
وضع تعیینی(تخصصی)

کاربرد (( وضع تعیینی تخصیصی) در قوانین موضوعه

وضع تعینی(تخصصی)
کاربرد «وضع تعینی(تخصصی)» در قوانین موضوعه
وضع تعیینی ضمنی (علمی)
وضع تعیینی صریح

کاربرد«وضع تعیینی صریح» در قوانین موضوعه

کاربرد وضع تضمنی

کاربرد وضع تعیینی ضمنی(عملی) در قوانین موضوعه

تفاوت های وضع تعیینی(تخصیصی) و وضع تعینی(تخصصی)
اقسام لفظ به اعتبار استعمال
استعمال حقیقی

کاربرد«استعمال حقیقی» در قوانین موضوعه

استعمال مجازی

کاربرد «استعمال مجازی»در قوانین موضوعه

استعمال غلط
حقیقت و مجاز
مبحث «شک در معانی الفاظ»
بخش اول : علامت های حقیقت و مجاز(اصول وضعیه)
1-تصریح واضع و عدم تصریح واضع و لغت شناسان(اهل لغت)
2-تبادر وم عدم تبادر(تبادر غیر)

کاربرد(( تبادر و عدم تبادر)) در قوانین موضوعه

3-صحت حمل یا عدم صحت سلب و صحت سلب یا عدم صحت حمل

کاربرد «صحت و عدم صحت» حمل و سلب در قوانین موضوعه

4-اطراد و عدم اطراد

کاربرد«اطراد و عدم اطراد» در قوانین موضوعه

بخش دوم : اصول لفظیه(علائم مراد قانون گذار یا متکلم)
1-اصاله الحقیقه

کاربرد«اصاله الحقیقه» در قوانین موضوعه

2-اصاله العموم

کاربرد«اصاله العموم» در قوانین موضوعه

3-اصاله الاطلاق
کاربرد«الصاله الاطلاق در قوانین موضوعه
4-اصل عدم تقدیر

کاربرد«اصل عدم تقدیر» در قوانین موضوعه

5-اصل عدم نقل
کاربرد«اصل عدم نقل» در قوانین موضوعه
6-اصل عدم اشتراک
کاربرد«اصل عدم اشتراک» در قوانین موضوعه
7-اصاله الظهور
اقسام دلالت لفظ بر معنا از لحاظ«شدت و ضعف» یا از لحاظ «روشن بودن»

کاربرد«نص» در قوانین موضوعه

کاربرد «ظاهر» در قوانین موضوعه

کاربرد«مجمل» در قوانین موضوعه
کاربرد«موول» در قوانین موضوعه
نتیجه گیری نهایی«اقسام دلالت لفظ بر معنا
نتیجه گیری نهایی «اقسام دلالت لفظ بر معنا از لحاظ شدت و ضعف» و توضیجات تکمیلی
از لحاظ شدت ضعف و توضیحات تکمیلی
کاربرد«اصاله الظهور» در قوانین موضوعه
شرایط صحت استعمال مجازی
علاقه یا مناسبت
وجود قرینه صارفه

کاربرد«قرینه صارفه» در قوانین موضوعه

بررسی«قرینه معینه»
اقسام الفاظ از نظر وحدت و تعدد
لفظ مختص(تک معنا)
لفظ مترادف(هم معنا)
کاربرد«لفظ مترادف» در قوانین موضوعه
لفظ چند معنا
الف)لفظ مشترک
ب)لفظ منقول
لفظ مرتجل
اقسام حقیقت
حقیقت لغوی

کاربرد«حقیقت لغوی» در قوانین موضوعه

حقیقت عرفی
عرف عام – عرف خاص

کاربرد«عرف خاص» در قوانین موضوعه

حقیقت شرعی
حقیقت متشرعه
حقیقت قانونی
کاربرد «حقیقت قانونی» در قوانین موضوعه
صحیح و اعم
اعم

کاربرد صحیح و اعم» در قوانین موضوعه

محل نزاع
دیدگاه صحیحی ها و اعمی ها مطابق قوانین موضوعه
مشتق
1-مشتق در ادبیات یا علم نحو
2-مشتق در اصول(مشتق اصولی)
صورتهای سه گانه استعمال لفظ مشتق

کاربرد«صورت اول استعمال لفظ مشتق» در قوانین موضوعه

کاربرد « صورت دوم استعمال لفظ مشتق» در قوانین موضوعه
کاربرد«صورت سوم استعمال لفظ مشتق» در قوانین موضوعه
کارگاه گزینه یابی الفاظ
اوامر
معنای لغوی امر

کاربرد«معنای اول امر» در قوانین موضوعه

کاربرد«معنای دوم امر» در قوانین موضوعه

معنای اصطلاحی امر
الفاظ امر

کاربرد الفاظ امر(با استفاده از جمله خبری و به کار بردن کلماتی مانند : باید و لازم است و ...) در قوانین موضوعه

کاربرد الفاظ امر(با استفاده از جملات خبریه) در قوانین موضوعه

دلالت امر به وجوب

کاربرد «دلالت امر بر وجوب» در قوانین موضوعه

صیغه و ماده امر
امیر عقیب حظر(منع)
دلالت امر بر فور و تراخی

کاربرد«فور و تراخی» در قوانین موضوعه

تقسیمات واجب یا اقسام وجوب
1-واجب عینی و کفایی
کاربرد «واجب عینی» در قوانین موضوعه
کاربرد«واجب کفایی» در قوانین موضوعه
واجب تعیینی و تخییری

کاربرد«واجب تعیینی» در قوانین موضوعه

کاربرد«واجب تخییری» در قوانین موضوعه
اقسام واجب تخییری
3-واجب تعبدی و توصلی

کاربرد«واجب تعبدی» در قوانین موضوعه

کاربرد «واجب توصلی» در قوانین موضوعه
4-واجب مطلق و مشروط

کاربرد«واجب مطلق» در قوانین موضوعه

کاربرد واجب مشروط در قوانین موضوعه
واجب منجز و معلق

کاربرد«واجب منجز» در قوانین موضوعه

کاربرد «واجب معلق» در قوانین موضوعه

5-واجب موقت و غیر موقت
کاربرد«واجب موقت مضیق» در قوانین موضوعه
کاربرد«واجب موقت موسع» در قوانین موضوعه
کاربرد«واجب غیر موقت فوری» در قوانین موضوعه
کاربرد «واجب غیر موقت غیر فوری» در قوانین موضوعه
6-واجب اصلی و تبعی
کاربرد«واجب اصلی» در قوانین موضوعه

کاربرد واجب تبعی در قوانین موضوعه

واجب نفسی و غیری
کاربرد « واجب نفسی» در قوانین موضوعه
کاربرد « واجب غیری» در قوانین موضوعه
مبحث احکام
اقسام حکم شرعی
تقسیم بندی اول : حکم تکلیفی و حکم وضعی
اقسام حکم تکلیفی(احکام خمسه)
ارتباط احکام تکلیفی و علم حقوق

کاربرد «وجوب» در قوانین موضوعه

کاربرد «حرمت» در قوانین موضوعه
کاربرد«اباحه» در قوانین موضوعه
کاربرد «حکم وضعی» در قوانین موضوعه
تفاوت میان«حکم تکلیفی» و «حکم وضعی»
تقسیم بندی دوم : حکم واقعی و حکم ظاهری

کاربرد «حکم واقعی اولی» در قوانین موضوعه

کاربرد «حکم واقعی ثانوی» در قوانین موضوعه

کاربرد « حکم ظاهری» در قوانین موضوعه
دلیل اجتهادی و دلیل فقاهتی
کاربرد«دلیل اجتهادی» و «دلیل فقاهتی» در اصول عملیه
کارگاه گزینه یابی اوامر
نواهی
تعریف نهی به همراه معنای لغوی و اصطلاحی آن
کارگاه گزینه یابی
ارکان تشکیل دهنده نهی
حالت های مختلف منع نمودن(ممنوع کردن) و بازداشتن دیگران از انجام عمل
روش های بیان نمودن نهی

کاربرد جملات خبری منفی در مقام انشاء نهی در قوانین موضوعه

کاربرد«جملات خبری مثبت در مقام انشاء» در قوانین موضوعه

کاربرد«نهی در قوانین با استفاده از جعل مجازات» در قوانین موضوعه
دلالت نهی بر حرمت
بررسی ترک فعل و کف نفس
آیا نهی ، «مفسد عمل» یا «موجب فساد» می باشد؟
نهی در عبارت
نهی در معاملات
الف)نهی در سبب

کاربرد«نهی در سبب» در حقوق موضوعه

ب)نهی در مسبب

کاربرد «نهی در مسبب» در حقوق موضوعه

موارد تعلق نهی به معاملات
فور و تراخی
مره و تکرار
تفاوت های امر و نهی
شباهت های امر و نهی
کارگاه گزینه یابی نواهی

مفاهیم

تعریف مفاهیم و منطوق
کاربرد ها و معنای دیگر«مفهوم»

کاربرد «مفهوم» و « منطوق» در قوانین موضوعه

اقسام منطوق
انواع دلالت لفظ بر معنا

کاربرد «دلالت مطابقی» در قوانین موضوعه

کاربرد «دلالت تضمنی» در قوانین موضوعه

کاربرد « دلالت التزامی» در قوانین موضوعه

انواع دلالت التزامی

کاربرد«دلالت اقتضاء» در قوانین موضوعه

کاربرد «دلالت تنبیه یا ایماء» در قوانین موضوعه

کاربرد « دلالت اشاره» در قوانین موضوعه

اقسام مفهوم
مفهوم موافق

کاربرد «مفهوم موفق» در قوانین موضوعه

اقسام مفهوم موافق

کاربرد«مفهوم موافق مساوی(قیاس مساوات)» در قوانین موضوعه

کاربرد«مفهوم موافق اولویت(قیاس اولویت)» در قوانین موضوعه

کاربرد«مفهوم موافق اقلیت یا قیاس ادنی» در قوانین موضوعه

مفهوم مخالف

کاربرد«مفهوم مخالف» در قوانین موضوعه

انواع مفهوم مخالف
مفهوم شرط

کاربرد «مفهوم شرط» در قوانین موضوعه

شرایط تحقق دلالت جمله شرطیه بر مفهوم مخالف
جمله شرطیه در چه صورت فاقد مفهوم است ؟

کاربرد«جمله شرطیه فاقد مفهوم» در قوانین موضوعه

مفهوم غایت

کاربرد«مفهوم غایت» در قوانین موضوعه

آیا غایت مفهوم دارد ؟
مفهوم حصر و استنثناء
حصر و دلالت آن بر مفهوم

کاربرد«مفهوم حصر» در قوانین موضوعه

استنثناء و دلالت آن بر مفهوم

کاربرد«مفهوم حصر» در قوانین موضوعه

مفهوم وصف
آیا وصف مهفوم دارد؟

کاربرد مفهوم وصف در قوانین موضوعه

استنثنا و دلالت آن بر مفهوم

کاربرد «مفهوم استنثنا» در قوانین موضوعه

مفهوم عدد
مفهوم لقب

کاربرد «لقب» در قوانین موضوعه

مفهوم وصف
آیا وصف مفهوم دارد ؟

کاربرد«مفهوم وصف» در قوانین موضوعه

در چه مواردی وصف مفهوم ندارد ؟
کارگاه گزینه یابی مفاهیم

عام و خاص

مقدمه عام و خاص

کاربرد«عام» در قوانین موضوعه

کاربرد «خاص»در قوانین موضوعه

الفاظ عموم
1-ادوات عموم

کاربرد«ادوات عموم» در قوانین موضوعه

2-لفظ جمع
3-نکره در سیاق نفی یا نهی

کاربرد«عام افرادی(شمولی – استیعابی – استغراقی)» در قوانین موضوعه

اقسام عام
عام افرادی
2-عام مجموعی
کاربرد«عام مجموعی» در قوانین موضوعه
3-عام بدلی

کاربرد «عام بدلی» در قوانین موضوعه

تخصیص و مخصص
تعریف تخصیص
تعریف مخصص
تعریف مخفصص
اقسام مخصص
مخصص لفظی
1-مخصص متصل
الف)مخصص متصل استثناء

کاربرد«مخصص متصل استثناء» در قوانین موضوعه

ب)مخصص متصل صفت(وصف)

کاربرد «مخصص متصل صفت یا وصف» در قوانین موضوعه

پ)مخصص متصل شرط

کاربرد مخصص متصل شرط در قوانین موضوعه

ت)مخصص متصل غایت

کاربرد«مخصص متصل غایت» در قوانین موضوعه

ث)مخصص متصل قید یا متمم

کاربرد«مخصص متصل قید یا متمم» در قوانین موضوعه

ج)مخصص متصل بدل بعض از کل

کاربرد«مخصص متصل بدل بعض از کل» در قوانین موضوعه

2-مخصص منفصل

کاربرد «مخصص منفصل» در قوانین موضوعه

مخصص غیر لفظی

کاربرد « مخصص غیر لفظی(لبی)» در قوانین موضوعه

تخصیص اکثر

کاربرد «تخصیص اکثر» در قوانین موضوعه

اجمال مخصص
اقسام اجمال مخصص

کاربرد«مخصص مجمل» و «مخصص مبین» در قوانین موضوعه

بررسی اجمال مخصص
1-اجمال مفهومی(شبهه مفهومیه)

کاربرد«اجمال مفهومی»(شبه مفهومیه) در قوانین موضوعه

2-اجمال مصداقی(شبهه مصداقیه)

کاربرد «اجمال مصداقی(شبه مصداقیه» در قوانین موضوعه

اقسام اجمال مفهومی یا شبه مفهومیه
دوران امر بین اقل و اکثر

کاربرد «دوران امر بین اقل و اکثر» در قوانین موضوعه

دوران امر بین متباینین(شبه مفهومیه متباینین)

کاربرد «دوران امر بین متباینین» در قوانین موضوعه

بررسی حالات اجمال مخصص
حالت اول :اجمال مفهومی ، مخصص متصل،دوران امر میان متباینین

کاربرد:«مخصص متصل مجمع با شبهه مفهومیه میان متباینین» در قوانین موضوعه

حالت دوم:اجمال مفهومی ، مخصص منفصل ، دوران امر میان متباینین

کاربرد«مخصص منفصل مجمع با شبهه مفهومیه میان اقل و اکثر» در قوانین موضوعه

حالت سوم:اجماع مفهومی ، مخصص متصل ، دوران امر میان اقل و اکثر
کاربرد«مخصص متصل مجمل با شبهه مفهومیه میان اقل و اکثر» در قوانین موضوعه
حالت چهارم:اجمال مفهومی ، مخصص منفصل ، دوران امر کیام اقل و اکل

کاربرد «مخصص منفصل مجمل با شبهه مفهومیه میان اقل و اکثر»

حالت پنجم:اجمال مصداقی،مخصص متصل
کاربرد«مخصص متصل مجمل با شبهه مصداقیه» در قوانین موضوعه
حالت ششم :اجمال مصداقی ، مخصص منفصل
کاربرد«مخصص منفصل مجمل با شبهه مصداقیه» در قوانین موضوعه
جمع بندی نهایی اجمال مخصص و بررسی نکاتی در مورد حالات شش گانه آن
عمل به عام پیش از فحص و جستجوی مخصص
مخصص متصل
مخصص منفصل
بررسی میزان فحص و جستجو از مخصص
وجود یک مخصص پس از چند جمله یا چند عام

کاربرد «حالت اول وجود یک مخصص بعد از چند عام» در قوانین موضوعه

کاربرد «حالت دوم وجود یک مخصص بعد از چند عام» در قوانین موضوعه
تخصیص عام به وسیله مفهوم
الف)مفهوم موافق(تخصیص عام با مفهوم موافق اولویت)

کاربرد تخصیص عام با مفهوم موافق اولویت» در قوانین موضوعه

مفهوم مخالف(تخصیص عام با مفهوم مخالف)

کاربرد«تخصیص عام با مفهوم مخالف» در قوانین موضوعه

دوران یا تردید امر میان نسخص و تخصیص
نسخ
اقسام نسخ
بررسی تفاوت های میان نسخ و تخصیص
صورت های گوناگون دوران میان تخصیص و نسخ
صورت اول : همزمانی عام و خاص
کاربرد«همزمانی عام و خاص» در قوانین موضوعه
صورت دوم :تقدم عام بر خاص

کاربرد«تقدم عام بر خاص» در قوانین موضوعه

صورت سوم : تقدم خاص بر عام

کاربرد«تقدم خاص بر عام» در قوانین موضوعه

صورت چهارم:معلوم نبودن تاریخ صدور یکی از آنها یا هر دو
اصل تاخر حادث
کارگاه گزینه یابی عام و خاص
مطلق و مقید
تعریف مطلق

کاربرد «مطلق» در قوانین موضوعه

کاربرد«مطلق» در فقه

تعریف مقید

کاربرد«مقید در عرف»

نسبی بودن اطلاق و تقیید

کاربرد«مقید»در قوانین موضوعه

کاربرد «مقید»در فقه

متلازم بودن اطلاق و تقیید

کاربرد«متلازم بودن اطلاق و تقیید» در عرف

کاربرد«متلازم بودن اطلاق و تقیید» در قوانین موضوعه

اقسام قید
صورت های مختلف فید متصل
اقسام الفاظ مطلق

کاربرد «اسم جنس مفرد نکره» در قوانین موضوعه

کاربرد«اسم جنس مفرد معروفه»در قوانین موضوعه
اقسام اطلاق

کاربرد«اطلاق افرادی یا استغرقی» در قوانین موضوعه

تفاوت عام و مطلق
ترکیب عام و مطلق
مقدمات حکمت

بررسی نبودن «قرینه تقیید» در قوانین موضوعه

اقسام انصراف
حمل مطلق بر مقید
شرایط به وجود آمدن تعارض میان مطلق و مقید
اجتماع مطلق و مقید
کارگاه گزینه یابی مطلق و مقید
مجمل و مبین

کاربردی مبین در قوانین موضوعه

اقسام مبین

کاربردی«مبین بالذات» در قوانین موضوعه

مبین بالغیر
کاربردی«مبین بالغیر» در قوانین موضوعه
علل ایجاد اجمال در قوانین
کاربرد لفظ مبهم
کاربرد حذف لفظی در کلام
روش های رفع اجمال از قانون
تاخیر بیان
انواع تاخیر بیان
حجیت وجود از انواع تاخیر بیان
کارگاه گزینه یابی
ادله اربعه
دلیل اول:قرآن(کتاب)
تعداد آیات و سوره های قرآن
نخستین و آخرین سوره قرآن
اسباب نزول
آیا آیات نزولی قرآن در مورد خاص می باشد یا عام می باشد
اقسام آیات قران
تفاوت سوره های مکی و مدنی
کاتبان وحی
اعراب قرآن
محتوای قرآن
قطعی الصدور بودن قرآن
ظنی الدلاله بودن قرآن
نسخ در قرآن
حجیت ظواهر قرآن
تخصیص قرآن به وسیله سایر ادله
نصوص قرآن
ظواهر قرآن

دلیل دوم : سنت

حجیت سنت
نقش سنت
اقسام سنت
شروط صحت تقریر
اصطلاحات رایج در علم حدیث
انواع خبر
شرایط خبر متواتر
اقسام خبر متواتر
اقسام خبر واحد
تفاوت خبر و شهادت

دلیل سوم :اجماع

تفاوت اجماع بنابر عقیده ی اهل سنت و اهل تشییع
تاریخچه اجماع
روش های کشف قول معصوم(ع) از طریق اجماع
اقسام اجماع

دلیل چهارم:عقل

اقسام عقل
تاریخچه عقل
حکم عقلی مبتنی بر قاعده حسن و قبح
قاعده تلازم بین حکم عقل و حکم شرع
تفاوت دلیل عقلیبا «بنای عقلا» و «عرف و عادت»
مقدمه واجب

کاربرد«مقدمه و ذی المقدمه» در قوانین موضوعه

اقسام مقدمه

1-تقسیم بندی مقدمه از جهت مقام حاکم به توقف
2-تقسیم بندی مقدمه از جهت اندازه وابستگی میان آن و ذی المقدمه
3-تقسیم بندی مقدمه از جهت چگونگی وابستگی ذی المقدمه به آن
مقدمه حرام
اذن
اقسام اذن
آیا اذن در شی اذن در لوازم آن است ؟
دلیل قیاس
عناصر قیاس
شرایط قیاس
اقسام قیاس

کاربرد «قیاس منصوص العله» در قوانین موضوعه

کاربرد «قیاس مستنبط العله»در قوانین موضوعه
کاربرد «قیاس اولویت» در قوانین موضوعه
کاربرد«قیاس مساوی» در قوانین موضوعه
اصطلاحات مشابه و مرتبط با قیاس
سایر ادله
قاعده استصلاح یا مصالح مرسله
اقسام مصلحت مرسله
حجیت مصالح مرسله نزد مذاهب اسلامی
استحسان
حجیت استحسان در میان مذاهب اسلامی
اقسام استحسان

کاربرد «استحسان در قوانین موضوعه

قاعده سد ذرایع
حجیت سد ذرایع
فتح ذرایع
شهرت
اقسام شهرت
حجیت شهرت
عینه
عرف و عادت
اقسام عرف
اقسام عرف خاص
حجیت عرف
شرایط حجیت عرف
عادت
اقسام عادت
تفاوت عرف و عادت
سیره عقلا و مشترعه
آمارات(به فتح همزه)
اقسام دلیل در فقه

اقسام دلیل در حقوق موضوعه

فرض قانونی
تعریف قطع
اقسام قطع
تعریف ظن
شک
اقسام
ظن
حجیت ظن
حجت

کاربرد اقسام اماره در قوانین موضوعه

اقسام آماره در فقه
مقایسه آماره با دلیل
انسداد باب علم و علمی
تفاوت اماره و فرض قانونی
تجری
انعقاد
کارگاه گزینه یابی ادله اربعه

اصول علمیه

اصل استصحاب

کاربرد«اصل استصحاب» در قوانین موضوعه

ارکان استصحاب
1-یقین سابقه

کاربرد«یقین سابق» در قوانین موضوعه

2-شک لاحق(شک پس از یقین)
کاربرد «شک لاحق» در قوانین موضوعه
شرایط استصحاب
1-وحدت متعلق یقین و شک

کاربرد وحدت متعلق یقین و شک در قوانین موضوعه

2-تعدد زمان متقین و مشکوک

کاربرد«تعدد زمان متقین بر مشکوک» در قوانین موضوعه

3-تقدم زمان متقین بر مشکوک

کاربرد « تقدم زمان متقین بر مشکوک» در قوانین موضوعه

4-فعلیت داشتن داشتن شک و یقین
اقسام استصحاب
1-استصحاب وجودی و عدمی

کاربرد«استصحاب وجودی» در قوانین موضوعه

تفاوت اصل عدم با استصحاب عدمی

کاربرد«اصل عدم» در قوانین موضوعه

اصل تاخر حادث

کاربرد«اصل تاخر حادث» در قوانین موضوعه

2-استصحاب موضوعی و حکمی

کاربرد«استصحاب حکمی» در قوانین موضوعه

کاربرد استصحاب موضوعی در قوانین موضوعه

اصل مثبت
3-استصحاب در شک در مقتضی،شک در وجود رافع و شک در رافعیت موجود( یا رافعیت رافع)
کاربرد « شک در مقتضی» در قوانین موضوعه

کاربرد «شک در وجود رافع» در قوانین موضوعه

کاربرد شک در رافعیت موجود در قوانین موضوعه
4-استصحاب جزئی و کلی

کاربرد«استصحاب کلی نوع دوم» در قوانین موضوعه

کاربرد استصحاب کلی» در قوانین موضوعه

5-استصحاب حکم شرعی و عقلی
ادله حجیت استصحاب
الف)روایات
ب)بنای عقلا
پ)اجتماع
کارگاه گزینه یابی اصل استصحاب
2-اصل برائت

کاربرد «آصل برات» در قوانین موضوعه

اقسام شبهه

کاربرد«شبهه حکمی» در قوانین موضوعه

کاربرد «شهبه موضوعی» در قوانین موضوعه

حالات چهارگانه اصل برائت
حالت اول – شبهه حکمیه تحریمیه

کاربرد «شبهه حکمیه و جوبیه» در قوانین موضوعه

حالت دوم : شبهه حکمیه تحریمیه

کاربرد«شبه حکمیه تحریمیه» در قوانین موضوعه

حالت سوم : شبهه موضوعیه وجوبیه

کاربرد«شبهه موضوعیه وجوبیه» در قوانین موضوعه

حالت چهارم : شبهه موضوعیه تحریمیه

کاربرد«شبهه موضوعیه»در قوانین موضوعه

شبهه مفهومی و مصداقی

کاربرد«شبهه مفهومی» در قوانین موضوعه

کاربرد«شبهه مصداقی»در قوانین موضوعه

وجود تمایز اصل برائت و اصاله الاباحه

کاربرد«اصاله الاباحه»در قوانین موضوعه

وجوه تمایز و تشابه اصل عدم و اصل برائت
دلایل حجیت اصل برائت
اول – آیات قرآنی
دوم – روایات
سوم – عقل
نقش اصل برائت در قوانین
1-اصل برائت در مفهوم اصولی
وجود تردید در جرم بودن رفتار
تردید در قلمرو مفهومی جرم
وجود تردید در مصادیق رفتار مجرمانه
وجود شک در انتساب
وجود شک در میزان
3-اصل برائت در مفهوم برائت از دین
وجود شک در ثبوت دین
شک در ثبوت ضمان قهری
کارگاه گزینه یابی اصل برائت

اصل احتیاط(اشتغال)

کاربرد«اصل احتیاط(اشتغال)» در قوانین موضوعه

اجرای عملی اصل احتیاط
الف)شبهه موضوعی تحریمی
ب)شبهه وجوبی
شبهه میان اقل و اکثر

کاربرد«اقل و اکثر ارتباطی» در قوانین موضوعه

دلایل حجیت اصل احتیاط
دلایل نقلی
دلیل عقلی
تعارض دو احتیاط
کارگاه گزینه یابی اصل احتیاط
4-اصل تخییر
اجرای عملی اصل تخییر
الف)شبهه حکمی ناشر از تعارض دو نص
ب)شبهه حکمی ناشی از فقدان نص یا اجمال نص یا شبهه موضوعی
شرایط اجرای تخییر
تخییر بدوی و استمراری
اصول حاکم بر علم اجمالی
انواع تخییر و کاربرد آن

کاربرد«تخییر بین متزاحمین» در قوانین موضوعه

تخییر بین افراد واجب مخیر

کاربرد«تخییر بین افراد واجب مخیر» در قوانین موضوعه

کارگاه گزینه یابی اصل تخییر
5-تعارض ادله
مفهوم تعارض و شرایط تحقق آن
1-تعریف تعارض

کاربرد«تعارض» در قوانین موضوعه

شرایط تحقق تعارض ادله
اقسام تعارض
1-تعریف تزاحم

کاربرد«تزاحم»در قوانین موضوعه

وجه تمایز تزاحم و تعارض

کاربرد«وجه تمایز تزاحم و تعارض» در قوانین موضوعه

بررسی قواعد رفع تزاحم
1-تقدم و ترجیح حفظ جان انسان بر مال او
2-تقدم ترجیح برخی از طلبکاران
3-تقدم نفقه برخی از اشخاص
4-تقدم حکم فاقد بدل
5-تقدم امتثالی دو تکلیف
6-تقدم واجب مضیق بر موسع
اثرقاعده ترتب در قاعده اهم و مهم

کاربردی«قاعده ی ترتب» در قوانین موضوعه

قواعد حل تعارض غیر مستقر
معنای القاعده
معنای «الجمع»

کاربرد قاعده«الجمع مهما امکن اولی من الطرح» در قوانین موضوعه

شیوه های معمول جمع عرفی
اول – تخصیص

کاربرد«تخصیص»در قوانین موضوعه

دوم – تخصص
کاربرد«تخصص» در قوانین موضوعه
سوم – حکومت
الف)حکومت توسعه ای (گسترشی)

کاربرد«حکمت توسعه ای (گسترشی) در قوانین موضوعه

ب) حکومت تضییقی(کاهشی)
کاربرد « حکومت تضییقی(کاهشی) در قوانین موضوعه
چهارم – ورود

کاربرد«ورود» در قوانین موضوعه

وجوه تمایز قواعد رفع تعارض غیر مستقر
تعارض مستقر و قواعد حل آن
الف)تعارض مستقر
1-قاعده اولیه رفع تعارض
2-قاعده شرعی در تعارض
3-مرجحات در تعارض(واقعی)روایات
الف)زمان صدور روایت
ب)صفت روایت کننده
پ)ترجیح روایت موافق با کتاب
ت)ترجیح با شهرت
ث)مخالف با عامه
بررسی نمونه هایی از تعارض ادله
الف)تعارض امارات نسبت به یکدیگر
1-بررسی تعارض میان بینات
2-بررسی تعارض میان بینه و اماره تصرف
3-بررسی تعارض میان اقرار و اماره تصرف
4-بررسی تعارض میان اماره قانونی و قضایی
ب) تعارض امارات با اصول
1-بررسی تعارض میان اصل استصحاب با قاعده صحت
2-بررسی تعارض میان اصل استصحاب با اماره تصرف

کاربرد«تعارض میان اصل استصحاب با اماره تصرف» در قوانین موضوعه

3- بررسی تعارض میان اصل استصحاب با قاعده فراغ و تجاوز
پ)تعارض اصول نسبت به یکدیگر
1-بررسی تعارض میان اصل استصحاب با اصول عملیه دیگر
تعارض استصحاب با اصل برائت
تعارض استصحاب با اصل احتیاط
تعارض استصحاب با اصل تخییر
2-بررسی تعارض میان استصحاب سببی با استصحاب مسببی
3-بررسی تعارض میان اصل استصحاب با قاعده قرعه
کارگاه گزینه یابی
سوالات آزمون وکالت 95