وکالت بلاعزل چیست؟ چطور باطل می شود؟

اگر سری به دادگاه‌ها و دادسراها بزنید پرونده‌های زیادی خواهید دید که به وسیله یک وکالت‌نامه محضری، کلاهبرداری صورت گرفته یا بین طرفین وکالت، اختلافی ایجاد و کار به مراجع قضایی کشیده شده است.
 اگر سری به دادگاه‌ها و دادسراها بزنید پرونده‌های زیادی خواهید دید که به وسیله یک وکالت‌نامه محضری، کلاهبرداری صورت گرفته یا بین طرفین وکالت، اختلافی ایجاد و کار به مراجع قضایی کشیده شده است.

اکثر این اتفاق‌ها برای این است که ما از قانون اطلاع چندانی نداریم و خیلی راحت به دیگران وکالت می‌دهیم. وکالت‌ دادن اساسا برای کسانی که مشغله زیادی دارند و فرصت نمی‌کنند که همه کارهایشان را خودشان انجام دهند کار خوبی است و می‌تواند بسیاری از مشکلات ما را حل کند اما به شرط اینکه کاملا با این عقد قانونی آشنایی داشته باشیم و بدانیم که چه نوع وکالت‌نامه‌ای را امضا می‌کنیم و این امضای ما چه حقوقی را برای طرفین این قرارداد ایجاد می‌کند. اینجا می‌توانید به‌طور کامل با شرایط وکالت دادن و نکات قانونی آن آشنا شوید. شما با دادن وکالت‌نامه به دیگران، در حقیقت می‌توانید خودتان را تکثیر کنید.

چرا وکالت‌نامه می‌گیریم؟
شما ‌وقت سر خاراندن ‌ نداریدیا با مراحل اداری انجام یک کار آشنا نیستید. پس نیاز دارید که ‌ انجام بعضی از کارهایتان را به‌ طور رسمی به دیگران بسپارید. فلسفه وکالت‌نامه دقیقا همین است. وکالت‌نامه‌ها یا برای انجام کار نوشته می‌شوند یا برای فروش و نقل و انتقال. وکالت‌نامه‌هامشمول ماده 656 قانون مدنی می‌شوند. این قانون می‌گوید وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌کند. یعنی عقدی که با اراده 2 طرف بسته می‌شود و فقط برای راحت‌تر شدن امور و رفع نیازهای کوتاه‌مدت برقرار می‌شود. به کسی که به او وکالت می‌دهید وکیل و به‌خودتان، موکل می‌گویند.

چند نوع وکالت‌نامه داریم؟
به‌طور کلی 2 نوع وکالت‌نامه وجود دارد؛ 1- وکالت مطلق (تام): یعنی اینکه شخصی را برای تمام امور وکیل کنید و این وکالت شامل امور اداری و مالی موکل می‌شود. 2- وکالت مقید: در این نوع وکالت، مورد وکالت، مشخص و معین است و وکیل باید فقط در‌‌ همان مورد معین، عمل کند. مسئله‌ای که وجود دارد این است که موقع تنظیم وکالتنامه، از هر نوعی که باشد- باید اسم تمام سازمان‌ها و مراکز مورد نظر برای انجام امور مختلف توسط وکیل را صراحتا قید کنید. البته معمولا در دفترخانه‌ها، متن‌های آماده شده‌ای برای این منظور وجود دارد، اما خودتان هم می‌توانید این متن را آماده کنید.

وکالت بلاعزل چیست؟
در یک تقسیم‌بندی دیگر، وکالت را می‌توان به 2 نوع؛ ساده و بلاعزل تقسیم کرد. خب تکلیف وکالت ساده که مشخص است، موکل می‌تواند هر وقت که می‌خواهد وکیل را عزل کند. اما آن عقدی که این روزها زیاد در دفترخانه‌ها برای خرید و فروش ملک و ماشین نوشته می‌شود وکالت بلاعزل است. در ماده 679 قانون مدنی آمده که موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل یا عدم‌عزل وکیل در ضمن عقد شرط شده باشد. در این حالت موکل دیگر حق عزل وکیل و فسخ وکالت را ندارد. این نوع وکالت، ممکن است دردسرهایی داشته باشد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

چطور باطل می‌شود؟
اگر وکالت شما به شکل ساده باشد قرارداد وکالت در 2 صورت عزل وکیل توسط موکل و استعفای وکیل قابل فسخ است.یعنی چون قرار‌داد وکالت، قرار‌دادی است جایز، طبق ماده 679 قانون مدنی، موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیلش را عزل و برکنار کند. از طرفی دیگر، وکیل نیز حق دارد هر زمان ‌که خواست از سمت وکالت استعفا دهد. درضمن عواملی دیگری هم باعث فسخ عقد وکالت از هر نوعی که باشد می‌شوند؛ این عوامل عبارتند از: فوت وکیل یا موکل، جنون وکیل یا موکل، سفاهت وکیل یا موکل، از بین رفتن مورد یا موضوع وکالت، انجام عملی منافی با وکالت توسط موکل و پایان مدت وکالت.

موکل می‌تواند اقدام کند؟
چه وکالت‌نامه شما ساده باشد و چه بلاعزل، موکل خودش می‌تواند عمل وکالت را انجام دهد، یعنی این حق فقط منحصر به وکیل نیست. اما یادتان باشد که اگر فروشنده مالی را به دیگری بفروشد و در ضمن عقد خرید و فروش، خریدار وکیل بلاعزل فروشنده برای انتقال رسمی مال مورد معامله باشد ولی فروشنده که در اینجا موکل است مبادرت به انتقال آن مال به شخص ثالثی کند، این عمل او جرم و فروش مال غیرمحسوب می‌شود. به همین دلیل هنگامی که می‌گوییم انجام مورد وکالت به وسیله شخص موکل بدون اشکال است به موضوعاتی مربوط می‌شود که با حقوق وکیل در تعارض نباشد.

دردسر بلاعزل چیست؟
اکثر مردم هنگام خرید و فروش ملک یا ماشین، وکالت‌نامه بلاعزلی بین هم رد و بدل می‌کنند. یعنی فروشنده پول را کاملا دریافت می‌کند و به خریدار وکالت‌ بلاعزل می‌دهد که مراحل اداری انتقال را انجام داده و از طرف فروشنده به‌نام خودش سند بزند. قبلا گفتیم که وکالت بلاعزل هم با فوت یا جنون طرفین فسخ می‌شود. خب در این حالت خریدار دیگر مالی را که خریده است نمی‌تواند به نام خود سند بزند و باید وراث متوفی برای انتقال و امضای سند رسمی اقدام کنند که این فرایند مسلما وقت گیر و دارای مشکلات مختلفی است. پس در این موارد، حتما نسبت به انتقال رسمی مال مورد نظر در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام کنید.

حواسمان به چه چیز باشد؟
وکالت بلاعزل، عقد خوبی است که محاسن زیادی دارد، اما در برخی موارد ممکن است دارای پیامد‌ها و مشکلاتی باشد و با امضای یک وکالت‌نامه رسمی بلاعزل ناخواسته افراد، تمام دارایی و اموال خود را از دست بدهند. مردم باید در دادن وکالت بلاعزل به فرد یا افراد دقت لازم را داشته باشند، چرا که بعضی از افراد از طریق همین وکالت اقدام به کلاهبرداری می‌کنند. یادتان باشد وکالت بلاعزل در امور جزیی داده شود، نه کلی. همچنین در وکالت بلاعزل مورد وکالت توسط طرفین با دقت مطالعه و ملاحظه شود. در ضمن همان موردی که طرفین مدنظر دارند به‌طور دقیق در وکالت‌نامه نوشته شده باشد.

کجا برویم؟
تنها جایی که برای نوشتن وکالت‌نامه قانونی باید مراجعه کرد دفاتر اسناد رسمی است که به‌راحتی در هر خیابانی پیدا می‌شود. البته هنگام نوشتن عقدنامه ازدواج هم وکالت‌هایی از طرف عروس و داماد به یکدیگر داده می‌شود که مسلما این وکالت‌‌ها در دفاتر ازدواج و طلاق ثبت می‌شود؛ مثل وکالت بلاعزلی که توسط داماد به عروس برای طلاق داده می‌شود.

چه مدارکی ببریم؟
برای نوشتن وکالت‌نامه بردن کارت ملی و شناسنامه وکیل و موکل ضروری است و کپی آنها هم باید همراه‌تان باشد. درضمن اگر قرار است برای خرید و فروش خودرو یا ملکی وکالت داده شود باید سند و مدارکی که نشان‌دهنده مالکیت موکل است هم به دفترخانه‌ها ارائه شود. اساسا هر حقی که قرار است از سوی موکل به وکیلی داده شود، باید مدارکی مبنی بر داشتن آن حق توسط موکل ارائه شود.

چقدر هزینه دارد؟
معمولا دفترخانه‌ها براساس اینکه چه نوع وکالت‌نامه‌ای را برای چه کاری می‌نویسند یا ارزش مورد معامله چقدر است هزینه نوشتن وکالت‌نامه را دریافت می‌کنند اما جدول زیر هم در سایت اداره کل ثبت اسناد و املاک وجود دارد.