حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران جلد اول (اصول و مبانی کلی نظام) هاشمی

.

 

فهرست

مقدمه کلی

بخش اول: انقلابات و تحولات سیاسی در ایران

بند اول – انقلاب مشروطیت و پی آمدهای آن
اول –ابعاد فکری مشروطیت
الف- تاثیر اندیشه های آزادیخواهانه غرب بر مشروطیت
ب – نقش روشنفکران غرب گرا
ج- نقش روحانیان
دوم – جریان انقلاب
سوم – موضع علمای دوران مشروطیت
الف – علامه نائینی در توجیه مشروطیت
الف – علامه نائینی در توجیه مشروطیت
ب – شیخ فضل الله نوری و مشروطه مشروعه
چهارم – اصول اساسی قوانین مشروطیت
الف – اصول و قواعد اساسی زمامداری
یک – حاکمیت ملت
دو – حقوق سلطنت
ب- حقوق ملت
ج – حاکمیت اسلام
بند دوم – نهضت امام خمینی و انقلاب

بخش دوم – قانون اساسی جمهوری اسلامی

بند اول تدوین و تصویب قانون اساسی 1358
اول – مقدمات تدوین قانون اساسی
دوم- بررسی و تدوین اصول قانون اساسی در مجلس بررسی نهایی
الف – تقدیم لایحه قانون اساسی به مجلس
ب- مراحل بررسی و تصویب اصول در مجلس
ج – تصویب ملت (مراجعه به آراء عمومی)

بند دوم: بازنگری قانون اساسی

اشکالات عملی قانون اساسی 1358
الف – ناهماهنگی در قوه مجریه
ب – مساله مدیریت قوه قضاییه
ج – مساله عدم توافق در قوه مقننه
دوم – تاسیس اصل بازنگری
الف- طرح مساله بازنگری
ب – اصل بازنگری
یک – تشخیص ضرورت بازنگری
دو – ترکیب شورای بازنگری
سه – تصویب بازنگری
چهار – محدودیت های بازنگری

بند سوم – طرح موضوع حقوق اساسی جمهوری اسلامی

اول – منابع حقوق اساسی
الف – مقدمه قانون اساسی
ب – قانون اساسی و محورهای آن
یک – محورهای اسلامی
دو – محورهای سیاسی
سه – محورهای ارزشی و انقلاب
ج – منابع منشعب از قانون اساسی
یک تفسیر قانون اساسی
دو – آیین نامه داخلی مجلس
سه – قوانین خاص و سازمان دهنده
چهار – قانون و آیین نامه مربوط به خبرگان رهبری
دوم – تقسیم مطالب

اصول و مبانی کلی نظام

فصل اول: مبانی تاسیس نظام سیاسی کشور

بخش اول: بنیانگذاری نظام سیاسی

بند اول – نظامی سیاسی
اول جمهوری بودن نظام
دوم اسلامی بودن نظام
بند دوم – مبانی استقرار نظام
اول – اعتقاد ملت
دوم – انقلاب ملت
سوم – رهبری
الف- ابعاد رهبری
ب – مراحل رهبری
چهارم – رای ملت

بخش دوم: پایه های نظام

بند اول – عقاید اسلامی
اول – توحید
دوم – وحی و نبوت
سوم – معاد و نقش سازنده آن
چهارم – عدل
پنجم – امامت رهبری
بند دوم کرامت رهبری
اول – اوصاف
الف- اوصاف هادی
دوم – کرامت
الف- کرامت طبیعی
ب- کرامت اکتسابی
سوم اکتفای نظام جمهوری اسلامی به کرامت

بخش سوم – روش ها و دستورات کلی نظام

بند اول – اجتهاد
اول ضرورت اجرای احکام اسلام
دوم فقه اسلامی
الف منابع فقه
یک منبع اصلی
دو منبع ثانوی
ب- اصول فقه
ج ابواب فقه
سوم اجتهاد و شرایط آن
الف- شرایط علمی
ب – شرایط معنوی و اخلاقی
چهارم – کاربرد اجتهاد در نظام سیاسی کشور
الف – اجتهاد و رهبری
ب – اجتهاد قوه مققه
ج – اجتهاد قوه مجریه
د – اجتهاد در قوه قضاییه

بند دوم – استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته

بند سوم – نفی ستم و سلطه

اول – نفی ستم (در قلمرو داخلی)
الف- مفهوم ستم
ب – نهی ظلم در اسلام
ج – وظیفه دولت در ستم
نفی سلطه
الف- مفهوم سلطه
ب – اسلام و نفی سلطه
ج – سیاست دولت در قبال سلطه
یک – سلطه گری
دو - نهی سلطه پذیری

فصل دوم: دین و مذهب

بخش اول- امت اسلامی
بند اول مفاهیم امت
اول امت واحده
املت وسط
سوم گسترده جهانی امت
بند دوم رسالت جمهوری اسلامی
واقعیت های اساسی
اختلافات مذهبی
اختلافات فرهنگی
خیانت زمامداران
سیاست جهانی
تکلیف دولت
خودسازی ملی
سیاست عملی

بخش دوم رسمیت دین اسلام

مذاهب عمده اسلامی
تشیع و انشعابات آن
زیدیه
اسماعیلیه
امامیه
نسنن و انشعابات
حنفی
مالکی
شافعی
حنبلی
نگرش مقایسه ای
امامت و خلافت
در منابع و احکام
بنددوم رسمیت اسلام
مفهوم رسمیت
نظامهای سیاسی غیرمذهبی
نظام های سیاسی مبتنی بر رسمیت مذهب
نظام های سیاسی با رسمیت کامل دین
رسمیت شیعه جعفری
اکثریت یافتن شیعیان
آثار رسمیت اسلام
حقوق مسلمانان
حقوق اساسی
احترام
آزادی انجام مراسم مذهبی
رسمیت تعلیم دینی
رسمیت منطقه ای
حقوق سیاسی و اداری

بخش سوم: غیرمسلمانان

اهل کتاب
اهل کتاب در قران
محدوده اهل کتاب
برخورد اسلام با اهل کتاب
اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی
الف- محدوده و موقعیت اقلیت های دینی شناخته شده
حقوق اساسی اقلیت ها
یک – شناسایی
دو – آزادی انجام مراسم دینی
سه – استقلال در احوال شخصیه و تعلیمات دینی
چهار – حق تشکل
پنج – حق نمایندگی مجلس شورای اسلامی
شش – حقوق اجتماعی اداری و استخدامی
بند دوم – سایر غیرمسلمانان (غیراهل کتاب) در قانون اساسی
الف – حقوق اساسی
یک -حق برخورداری از اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی
دو – حق برخورداری از حقوق انسانی
ب – حدود حقوق غیرمسلمانان غیر اهل کتاب

فصل سوم – اصول و مبانی ملی

بخش اول کلیات اصول

بند اول – آزادی
اول – مفهوم آزادی
دوم – ارزیابی آزادی
سوم – اسلام و آزادی
چهارم – آزادی در قانون اساسی
بند دوم – استقلال
اول – مفهوم استقلال
دوم – وجوه مختلف استقلال
الف – استقلال سیاسی
ب – استقلال فرهنگی
ج- استقلال اقتصادی
د-استقلال نظامی
بند سوم – وحدت و تمامیت ارزی کشور
اول – وحدت ملی
الف- نظریه ملت
یک – نظریه عینی ملت(نظریه آلمانی)
دو – نظریه شخصی ملت(نظریه فرانسوی)
سه – اصل وحدت ملی
ب – پایه های اساسی وحدت ملی در جمهوری اسلامی ایران
یک – دین و مذهب رسمی
دو – زبان و خط رسمی
سه – تاریخ رسمی
چهار – پرچم رسمی
ج – قومیتها
دوم – تمامیت ارضی
الف- مفهوم سرزمین
ب – اصل تمامیت ارضی

بخش دوم: تفکیک ناپذیری اصول

بند اول: تضمین و پشتیبانی آزادی
اول – اصول و موازین آزادی در قانون اساسی
الف – حقوق و آزادی های فردی
ب – حقوق و آزادی های سیاسی
دوم – التزام عملی دولت در تضمین آزادی
سوم – اعتقاد عمومی به اصل آزادی
بند دوم: تضمین و پشتیبانی استقلال
اول – اصول اجرایی استقلال
الف – در تشکل و تشکیل احزاب و جمعیت های سیاسی
ب – در سیاست اقتصادی
ج – منع انعقاد قراردادهای بین المللی سلطه آمیز
د – منع دادن امتیاز تشکیل شرکت به خارجیان
ه- در تعیین خطوط مرزی
و-منع عضویت خارجیان در نیروهای مسلح
ز- منع استقرار پایگاه های نظامی خارجی
دوم-التزام زمامداران به حفظ و پاسداری از استقلال ملی
الف- التزام مقام رهبری
ب- التزام رئیس جمهور
ج- التزام نمایندگان مجلس شورای اسلامی

بند سوم – تضمین و پشتیبانی وحدت و تمامیت ارضی

اول – تضمین و پشتیبانی سیاسی
دوم – تضمین و پشتیبانی اقتصادی
سوم – تضمین و پشتیبانی نظامی

فصل چهارم – امر به معروف و نهی از منکر

مقدمه
اول – آرمان جامعه سالم
دوم – تعریف امر به معروف و نهی از منکر

بخش اول: امر به معروف و نهی از منکر در اسلام

بند اول – قران و سنت
اول – قرآن
الف- تشویق افراد به امر به معروف و نهی از منکر
ب- عبرت آثار نامطلوب ترک امر به معروف و نهی از منکر
ج – وجوب امر به معروف و نهی از منکر برای مسلمانان
د- امر به معروف و نهی از منکر به به عنوان خصلت مسلمانان
دوم – سنت(احادیث و روایات)
بند دوم – مبانی فقهی امر به معروف و نهی از منکر
اول – وجوب امر به معروف و نهی از منکر
دوم – شرایط امر به معروف و نهی از منکر
الف – آگاهی نسبت به معروف و منکر
ب- احتمال تاثیر
ج- اصرار خطاکاران بر اعمال خلاف
د-عدم ترتب فساد
سوم – مراتب و مراحل امر به معروف و نهی از منکر
الف- مراتب تذکاری
یک – انکار قلبی
دو – انکار زبانی
ب – مرتبه عملی (انکار به ید)
بند سوم – حسبه در جهان اسلام
اول – تاریخ حسبه
دوم – سازماندهی حسبه در حقوق اسلامی
الف – نصب محتسب
ب – اوصاف محتسب
اول – کلیات
ج – اقسام امر به معروف و نهی از منکر

بخش دوم – امر به معروف و نهی از منکر در نظام جمهوری اسلامی (نظارت همگانی و متقابل)

بند اول – نظارت زمامداری
اول – نظارت رهبری
دوم –نظارت از طریق تدوین سیاستها و قوانین اصلاح اجتماعی
سوم – نظارت اجرایی
چهارم – اقدام قضایی
بند دوم – نظارت مردم
الف – نقش رسانه های گروهی در آگاهی های عمومی
ب – نقش افکار عمومی در آگاهی های عمومی
اول – کلیات
الف- ضرورت نظارت مردم بر دولت
ب – منابع اسلامی نظارت مردم بر دولت
دوم – اعمال نظارت مردم
الف – طرق اعمال نظارت مردم بر دولت
دو – احزاب و تشکیلات سیاسی
سه – اجتماعات و راهپیمایی ها
ب – نظارت متقابل مردم بر یکدیگر

فصل پنجم – سیاست های اساسی دولت

الف – نقش رسانه های گروهی در آگاهی های عمومی
ب – نقش افکار عمومی در آگاهی های عمومی

بخش اول: سیاست های اخلاقی و فرهنگی

بند اول – رشد فضایل اخلاقی
اول – اخلاق فاضله و آثار آن
الف – قوانی نفسانی
ب – اصول و مصادیق اخلاق فاضله
ج – فضایل اخلاقی در اسلام
د – آثار فردی و اجتماعی و ضمانت اجرای
الف – ایمان
ب – تقوا
ج – مبارزه با مظاهر فساد و تباهی
یک – پاکسازی محیط
دو – تزکیه نفوس
بند دوم – سیاست های فرهنگی و آموزشی
اول – بالا بردن سطح آگاهی های عمومی
الف – نقش رسانه های گروهی در آگاهی های عمومی
ب – نقش افکار عمومی در آگاهی های عمومی
دوم – آموزش و پرورش رایگان و همگانی
الف – آموزش و پرورش رایگان
ب – آموزش و پرورش همگانی
ج – توسعه و تعمیم آموزش عالی
سوم – تقویت تتبع و ابتکار برای خودکفایی

بخش دوم – سیاست های اجتماعی

بند اول – رفع تبعیضات ناروا وایجاد امکانات عادلانه برای همه
اول – تساوی عموم در برابر قانون و رفع تبعیض
دوم – تامین حقوق همه جانبه افراد و ایجاد امکانات عادلانه برای همه
بند دوم – برادری
اول – تحمل سیاسی
دوم – برخورد اندیشه ها
سوم – الفت قلوب

بخش سوم – سیاست های اداری

بند اول – محو هرگونه استبداد، خودکامگی و انحصارطلبی
اول – مفاهیم متنوع استبداد و انحصار قدرت
الف- اصول و پایه های استبداد
ب- طبقه بندی استبداد فردی و گروهی
یک – استبداد سنتی
دو – استبداد دینی
سه – دیکتاتوری خلقی(استبداد جدید)
چهار- دیکتاتوری نظامی
پنج – دیکتاتوری غیرنظامی
دوم – اسلام و نفی استبداد
سوم – مقابله با استبداد
الف – آزادی های عمومی
ب – حاکمیت مردم
یک – تساوی مردم
دو – کثرت گرایی
سه گرایی – احترام به حقوق مخالفان و امکان جابجایی قدرت
ج – حاکمیت قانون
بند دوم – ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیر ضرور
اول – بهبود تشکیلات و سازماندهی دولت
الف – تمرکز اداری و تشکیلاتی
عدم تراکم اداری و تشکیلاتی دولت
استفاده از امکانات و توجه به مقتضیات محلی
ج – عدم تمرکز اداری و تشکیلاتی
دوم – بهبود نیروی انسانی
سوم – بهبود روش ها و اعمال اداری
الف – اعمال روش ها ی منطقی مدیریت
ب – تقویت و بهبود روابط انسانی بین ادارات و مردم
ج – حاکمیت قانون
د – نظارت بر حسن جریان امور

فصل ششم – اقتصاد ملی

مقدمه

بخش اول – اهداف و سیاست های اقتصادی

بند اول – تامین استقلال اقتصادی جامعه
اول – بازیابی فرهنگ ملی و مقتضیات محیطی جامعه
دوم – بالا بردن سطح و کیفیت آموزش و پرورش
سوم – برنامه ریزی رشد و توسعه
بند دوم – ریشه کن کردن فقر و محرومیت
اول – ضوابط اسلامی مبارزه با فقر
الف- احکام حقوقی اسلام
یک – زکات
دو – خمس
سه – انفال
ب- دستورات اخلاقی
دوم – سیاست های دولت برای ریشه کن کردن فقر و محرومیت
الف- تامین اجتماعی
ب- حقوق کار و اشتغال
ج – به کار انداختن انفال و ثروت های عمومی
توزیع عادلانه منابع طبیعی کشور
استرداد ثروت های نامشروع
و – سیاست گذاری ویژه رفع فقر و محرومیت در برنامه ی توسعه
بند سوم – برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد
اول – انسان در جریان رشد
الف- مفهوم رشد
ب- ارتباط رشد اقتصادی با آزادگی انسان
دوم – ضوابط اقتصادی تامین نیازها
الف – اقتصاد خانواده و تامین نیازهای اساسی
یک – مسکن خانواده
دو – تامین خانواده خانواده
سه – تامین اقتصادی خانواده
ب – اقتصاد کار
یک – نفی بهره کشی
دو – تامین شرایط و امکانات کار برای همه
سه – تنظیم کار در برنامه ریزی اقتصادی کشور

بخش دوم – بخش های اقتصادی

بند اول – بخش دولتی و عمومی
اول – بخش دولتی
الف- صنایع و معادن
یک – صنایع بزرگ
دو – صنایع مادر
سه – معادن بزرگ
ب – خدمات
یک – بازرگانی خارجی
دو – نیرو(آب و برق و انرژی)
سه – پست و تلگراف و تلفن
چهار – راه ها و حمل و نقل عمومی
پنج – رادیو و تلویزیون
شش – بانکها
هفت – بیمه
دوم – بخش عمومی
الف- موسسات اقتصادی تحت نظر مقام رهبر
ب- شهرداری ها و موسسات تابعه
ج – سازمان تامنی اجتماعی
بند دوم – بخش تعاونی
اول – طرح مطلب
دوم – قانون اساسی و بخش تعاونی
سوم – قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
الف- اهداف و ضوابط کلی بخش تعاونی
ب- سرمایه تعاونی ها
بند سوم – بخش خصوصی
اول – مالکیت خصوصی در اسلام
الف- حق مالکیت خصوصی
ب- محدودیت های وارده بر مالکیت های خصوصی
دوم – مالکیت خصوصی در قانون اساسی
الف- محدوده ی مالکیت خصوصی
ب- ضوابط قانونی حاکم بر بخش خصوصی
یک – ضوابط حمایتی
دو – ضوابط محدودکننده
بند چهارم – تحولات سیاسی و حقوقی اصل چهل و چهارم قانون اساسی
اول – تحلیل حقوقی بخش دولتی
دوم – سیاست گذاری های خصوصی سازی

فصل هفتم: سیاست خارجی

مقدمه
اول – روابط بین الملل
دوم – سیاست خارجی
سوم – سیاست خارجی جمهوری اسلامی

بخش اول – اصول حاکم بر سیاست خارجی

بند اول – تفوق حاکمیت ملی در اعمال سیاست خارجی
اول – حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور
الف- اقدامات تامین کننده استقلال و تمامیت ارضی کشور
ب- رعایت شرط استقلال در برخی اعمال سیاسی
ج – محدودیت های قانونی پشتیبان استقلال
دوم – نفی سلطه جویی و سلطه پذیری
الف- نفی سلطه جویی
ب – نفی سلطه پذیری
بند دوم – ائتلاف و همزیستی بین المللی
اول – عدم تعهد در برابر قدرت های سلطه گر
الف –مفهوم عدم تعهد و جنبش غیرمتعهدها
ب- اسلام و سیاست عدم تعهد
ج – سیاست عدم تعهد در جمهوری اسلامی
دوم – روابط صلح آمیز با دول غیر محارب
الف – مفهوم بین المللی صلح
ب – مفهوم اسلامی صلح
ج – روابط خارجی صلح آمیز در جمهوری اسلامی
بند سوم – حمایت های انسانی در سطح بین المللی
اول – حمایت از مسلمانان
الف – طرح مطلب
ب – حمایت جمهوری اسلامی از حقوق همه مسلمانان
یک – حمایت مسلمانان در جبهه داخلی
د – حمایت مسلمانان در جبهه بین المللی
دوم – حمایت از مستضعفان و محرومان جهان
الف – مفهوم اسلامی حمایت از مستضعفان
حمایت از نهضت های آذادی بخش در حقوق بین المللی
ج – حمایت از مستضعفان جمهوری اسلامی
سوم – حمایت از پناهندگان
الف- طرح مطلب
ب – مفهوم بین المللی پناهندگی
ج – مفهوم اسلامی پناهندگی
د – حقوق پناهندگی در جمهوری اسلامی
یک – پذیرش و اعطای پناهندگی
دو – حقوق و تعهدات پناهندگان

بخش دوم – مدیریت و راهبری سیاست خارجی

بند اول – اداره عالیه سیاست خارجی
اول – صلاحیت های خاص مقام رهبری در اعمال سیاست خارجی
الف- تعیین سیاست های کلی نظام در امور خارجی
ب- اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها
ج – نظارت بر امور خارجی
دوم – صلاحیت های رئیس جمهور در اعمال سیاست خارجی
الف – اعزام و پذیرش سفیران
ب – امضای معاهدات بین المللی
ج – ریاست عالی دیپلماسی کشور
سوم – اشتراک مساعی مقامات عالی در اعمال سیاست خارجی
شورای عالی امنیت ملی
بند دوم – نقش قوای مقننه و مجریه در اعمال سیاست خارجی
اول – نظارت مجلش شوروای اسلامی
الف- نظارت مجلس بر معاهدات بین المللی
ب – وضع قوانین سیاست خارجی
ج –نقش کمیسیون سیاستش خارجی
د – نقش نمایندگان
دوم – وظایف دولت در اعمال سیاست خارجی
الف- هیات وزیران
ب – وزارت امور خارجه
فهرست الفبایی تحلیلی
فهرست الفبایی ساده
فهرست منابع